Infodesk
Μεταμορφώσεως του Κυρίου
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ´
1. Μία από τις σημαντικότερες Δεσποτικές εορτές πανηγυρίζομεν σήμερον. Σύμφωνα με την διήγησιν των Ευαγγελίων (Λκ. 9, 28-36), ο Κύριος παρέλαβεν τρεις εκ των Μαθητών Του (τον Πέτρον, τον Ιάκωβον και τον Ιωάννην) και ανέβη εις το όρος Θαβώρ δια να προσευχηθή. Εκεί ο Κύριος μετεμορφώθη έμπροσθεν των μαθητών Του: το Πρόσωπόν Του ήστραψεν όπως ο ήλιος και τα ιμάτιά Του έγιναν λευκά όπως το φως. Ενεφανίσθησαν δε μαζί Του (εκ δεξιών και εξ αριστερών Του) δύο μεγάλες προσωπικότητες της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μωϋσής και ο Ηλίας, οι οποίοι συνομιλούσαν μαζί Του.
Έμπροσθεν αυτού του θαυμαστού γεγονότος, ο απόστολος Πέτρος προέτεινεν εις τον Κύριον να κατασκευάσουν τρεις σκηνές (μία δια τον Κύριον και από μίαν δια τους Μωϋσή και Ηλίαν), ώστε να συνεχισθή το θαυμαστόν γεγονός. Την στιγμήν εκείνην (συμφώνως προς την ευαγγελικήν διήγησιν), ο Κύριος και οι δύο άνδρες εκαλύφθησαν από σύννεφον, μέσα από το οποίον ακούσθηκε η φωνή του Θεού: Ούτός εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός· αυτού ακούετε.
2. Τόσον το Απολυτίκιον, όσον και το Κοντάκιον της εορτής τονίζουν ότι η ουσία του γεγονότος της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος υπήρξεν η διαδήλωσις της δόξης Του. Το Κοντάκιον, μάλιστα, αναφέρεται εις την δόξαν του Κυρίου ως απόδειξιν της Θεότητός Του· δια του τρόπου αυτού (συνεχίζει το Κοντάκιον της εορτής) οι Μαθηταί ηδυνήθησαν να κατανοήσουν ότι ο Κύριος εσταυρώθη εκουσίως, εφ᾽ όσον ως Θεός ηδύνατο να αποτρέψη τον σταυρικόν θάνατόν Του: Επί του όρους μετεμορφώθης και ως εχώρουν οι Μαθηταί Σου την δόξαν Σου Χριστέ ο Θεός εθεάσαντο· ίνα όταν Σε ίδωσιν σταυρούμενον, το μεν Πάθος νοήσωσιν εκούσιον…
Είναι, επομένως, σαφές ότι η φανέρωσις της δόξης του Κυρίου κατά το γεγονός της Μεταμορφώσεώς Του αποτελεί την ερμηνείαν του σωτηρίου Πάθους Του: ο Κύριος προσεφέρθη υπέρ της του κόσμου σωτηρίας, αν και ως Θεός διαδηλώνη την δόξαν και την άπειρον δύναμίν Του. Δια τούτο η Μεταμόρφωσις του Κυρίου εισάγει εις την ερμηνείαν του Πάθους Του, η δε παράδοσις τονίζει ότι το γεγονός της Μεταμορφώσεως προηγείται χρονικώς του Πάθους του Κυρίου ως προετοιμασία του γεγονότος της θυσίας Του (δια τούτο ψάλλομεν εις τον Εσπερινόν της εορτής: Προ του τιμίου Σταυρού Σου και του Πάθους, λαβών ους προέκρινας των ιερών Μαθητών…). Αλλά και δια τούτο η εορτολογική παράδοσις της Εκκλησίας καθόρισεν την πανήγυριν του γεγονότος της Μεταμορφώσεως του Κυρίου την 6ην Αυγούστου, τεσσαράκοντα ημέρας προ του Πάθους Του (προ της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, την 14ην Σεπτεμβρίου).
3. Η παρούσα εορτή, όμως, της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος απευθύνεται και εις την ιδικήν μας καθημερινήν ζωήν και τους αγώνας μας. Αποτελεί (ο σημερινός εορτασμός) πρόσκλησιν προς εμάς ώστε να ακολουθήσωμεν τον Κύριον εις την ανοδικήν πορείαν εις το όρος Θαβώρ, δηλαδή εις μίαν πνευματικήν ανάβασιν εσωτερικής καθαρότητος και πολέμου εναντίον των παθών μας.
Όπως τονίζει ωραιότατα ο Οίκος εις την Ακολουθίαν του Όρθρου της εορτής, καλούμεθα «να εγκαταλείψωμεν τους αμαρτωλούς λογισμούς μας, αυτούς οι οποίοι μας αναγκάζουν να υποδουλωνώμεθα εις την αμαρτίαν, και να ανέλθωμεν εις το όρος Θαβώρ με τους Μαθητάς, ώστε να μετάσχωμεν του γεγονότος της θεοφανείας: να δούμε κι εμείς την δόξαν του Κυρίου και να ακούσωμεν την φωνήν της διακηρύξεως της Θεότητός Του» (Εγέρθητε οι νωθείς, μη πάντοτε χαμερπείς, οι συγκάμπτοντες εις γην την ψυχήν μου λογισμοί, επάρθητε και άρθητε εις ύψος θείας αναβάσεως· προσδράμωμεν Πέτρω και τοις Ζεβεδαίου, και άμα συν εκείνοις το Θαβώριον όρος προφθάσωμεν, ίνα ίδωμεν συν αυτοίς την δόξαν του Θεού ημών, φωνής δε ακούσωμεν, ης περ άνωθεν ήκουσαν, και εκήρυξαν, του Πατρός το απαύγμασμα).
Η σημερινή εορτή, επομένως, αποτελεί μία «δωρεά» του Μεταμορφωθέντος Κυρίου προς όλους εμάς· δωρεά, την οποίαν αποδεχόμεθα αναλόγως των πνευματικών δυνάμεων και των αισθητηρίων μας. Οι Μαθηταί, οι παρόντες εις το γεγονός της Μεταμορφώσεως, έλαβον την εμπειρίαν του αναλόγως των πνευματικών δυνατοτήτων τους (καθώς ηδύναντο). Μέσα από το συγκεκριμένο γεγονός απεκαλύφθη το Μυστήριον του Τριαδικού Θεού, το οποίον γίνεται αντιληπτόν από τον άνθρωπον μόνον όταν αι αισθήσεις του καταστούν πνευματικές (από σαρκικές), όπως σχολιάζει περί της Μεταμορφώσεως του Κυρίου ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς. Ο Μεταμορφωθείς Κύριος προσφέρει, έτσι, την δυνατότητα πραγματοποιήσεως της υποσχέσεώς Του: είχε υποσχεθεί ότι ορισμένοι εκ των Μαθητών Του «θα έβλεπαν την βασιλείαν του Θεού να έρχεται εν δυνάμει» (Μτ. 16, 28). Αυτό συνέβη κατά την Μεταμόρφωσιν: οι Μαθηταί έλαβον πείραν του ακτίστου φωτός, δηλαδή μιας από τις άκτιστες ενέργειες της Τρισυποστάτου Θεότητος.
4. Είναι διδασκαλία των αγίων Πατέρων ότι ο Χριστός έδειξεν, εις το όρος Θαβώρ, εις τους ανθρώπους το αρχέτυπον κάλλος της εικόνος τους. Ο Χριστός είναι το αρχέτυπον της δημιουργίας του ανθρώπου, διότι ο άνθρωπος επλάσθη κατ᾽ εικόνα του Λόγου. Με το γεγονός της Μεταμορφώσεως απεκαλύφθη η δόξα της εικόνος, δηλαδή απεκαλύφθη η υψίστη τιμή μας, ως ανθρώπων, να είμεθα εικόνες του Θεού. Με το γεγονός της Μεταμορφώσεως κατεδείχθη η μεγάλη αλήθεια: ότι η καταγωγή ημών, των ανθρώπων, είναι υψηλότατη, εφ᾽ όσον ο δεδοξασμένος Κύριος αποτελεί το πρότυπον της δημιουργίας μας και είναι ο Δημιουργός μας.
Εις την Αγίαν Γραφήν ο Χριστός φέρεται, επανειλημμένως, ως ο «νέος Αδάμ», Εκείνος ο Οποίος ενηνθρώπησε ώστε ο παλαιός Αδάμ να επανέλθη εις την προηγουμένην δόξαν του. Δια της Μεταμορφώσεώς Του ο Κύριος κατέδειξεν το πρότυπον της δημιουργίας του ανθρώπου, δηλαδή την λαμπρότητα με την οποίαν είχεν δημιουργηθεί ο άνθρωπος ως «εικών του Θεού». Έτσι, η Μεταμόρφωσις καταδεικνύει τόσο την προέλευσιν του ανθρώπου, όσον και τον λαμπρόν προορισμόν του, προσκαλώντας τον να εγκαταλείψη την υποτιμητικήν μεταπτωτικήν εικόνα του και να ενστερνισθή την θεϊκήν προοπτικήν του.
5. Τέλος, κατά την σπουδαίαν ταύτην Δεσποτικήν εορτήν προσφέρονται (από τους ευσεβείς Χριστιανούς) οι απαρχές των σταφυλιών, οι οποίες συμπίπτουν χρονικώς με την εορτήν, ώστε να ευλογηθούν τα πρώτα αυτά «γεννήματα της αμπέλου» και να παραμείνη έως τέλους η παραγωγή τους πλουσία και ευλογημένη. Πρόκειται περί παλαιού εθίμου της λαϊκής ευλαβείας, σύμφωνα με το οποίον δια της προσφοράς των απαρχών της αμπέλου οι πιστοί αναθέτουν την ελπίδα της επιβιώσεώς των εις τον Θεόν και εκζητούν την ευλογίαν Του δι᾽ ολόκληρον τον βίον των. Η ευλογία, όμως, των γεννημάτων της αμπέλου παραπέμπει και εις την ιδιαιτέραν σημασίαν του φυτού τούτου, επειδή εξ αυτού προέρχεται ο οίνος δια την επιτέλεσιν της Θ. Ευχαριστίας (ερμηνεία του Θεοδώρου Βαλσαμώνος εις τον Δ´ Κανόνα των Αγίων Αποστόλων).
Προσθέστε Σχόλιο